احساس افسردگی بعد از، از دست دادن کسی یا چیزی
از دست دادن کسی یا چیزی (مانند از دست دادن کار و یا فرصت تحصیلی) می تواند باعث ایجاد تغییراتی در احساسات، افکار و رفتار افراد شود.
هیچ راهی برای مقابله با مرگ وجود ندارد. بازماندگان فرد فوت شده، معمولا بسته به رابطه فرد با شخص از دنیا رفته، فرهنگ و سنت ها، شخصیت و تربیت فرد، احساسات و رفتار های متفاوتی را از خود نشان می دهند.
به طور خاص، تعطیلات و سالگرد ها می توانند باعث یادآوری فقدان شخص از دنیا رفته یا چیز از دست رفته باشد لذا در این ایام ممکن است فرد احساس غم و اندوه بیشتری داشته باشد.
متخصصان در مورد اینکه چه مقدار احساس غم و اندوه طبیعی است و اینکه آیا این احساس با افسردگی متفاوت است یا خیر هنوز به یک نتیجه واحد نرسیده اند.
بسیاری از افراد بعد از دست دادن یک نفر معمولا با علائمی مشابه علائم بیماری افسردگی مواجه می شوند اما افرادی که بعد از این اتفاق به بیماری افسردگی مبتلا می شوند و نیازمند طی کردن مراحل درمانی بیماری افسردگی می شوند به نسبت بسیار کمتر است.
درک روانی غم و اندوه ناشی از فقدان کسی یا چیزی
افراد برای برقراری و ثبات روابط عاطفی تلاش های بسیار زیادی می کنند اما مرگ، این روابط را برای همیشه از بین می برد.
احساس غم و اندوه در واقع مقاومت فرد در برابر رخ دادن این اتفاق (از بین رفتن ناگهانی و کامل روابط عاطفی) و از طرفی تجربه مواجه شدن با حقیقتی دردناک است.
روند عاطفی سوگواری بعد از فقدان یکی از عزیزان باید به طور کامل طی شود تا زندگی به روال عادی خود برگردد. این روند عبارت است از پذیرفتن فقدان فرد، عادت کردن به زندگی بدون فرد و ایجاد روابط جدید با افراد جدید.
افراد سوگوار تنها برای فقدان آن شخص ناراحت نیستند بلکه برای تمام رویاها و برنامه هایی که برای آینده در نظر گرفته بودند و می خواستند آنها را با شخص از دنیا رفته به اشتراک بگذارند و یا با هم انجام دهند ناراحت هستند.
مراحل سوگواری
مراحل سوگواری و احساس غم و اندوه معمولا سه مرحله دارد اما این سه مرحله الزاما از هم جدا نبوده و ممکن است ترتیب متفاوتی داشته باشند.
- شوک و ناباوری. در این مرحله پذیرفتن نبود شخص از دنیا رفته دشوار است. این مرحله می تواند چند دقیقه تا چند هفته طول بکشد.
- مرحله احساس غم و اندوه حاد که معمولا از چند هفته تا چند ماه طول می کشد. این مرحله ای است که علائم مشابه به افسردگی نیز بروز می کند. برنامه ریزی در این مرحله از زندگی دشوار است.
- مرحله برگشتن به حالت عادی که معمولا از چند ماه تا چند سال ممکن است طول بکشد.
سوگواری طبیعی چگونه است؟
علائم کسی که شخص عزیزی را از دست داده است می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ناباوری و عدم پذیرفتن حقیقت
- شوک و بی حسی
- خشم
- احساس گناه
- غم و گریه های طولانی مدت
- فکر کردن به مرحوم
- اختلال خواب و غذا
- دیدن و شنیدن صدای مرحوم
این علائم به تدریج بهتر شده و فرد حقیقت فقدان شخص فوت شده را می پذیرد و کم کم به زندگی عادی خود باز می گردد.
واکنش نسبت به مرگ می تواند تا 12 ماه طول بکشد. البته این قضیه در فرهنگ های مختلف متفاوت است اما به طور متوسط این مدت زمان تقریبا 6 ماه است. ممکن است علائم در سالگردها (مانند سالگرد وفات، تولد و یا ازدواج) دوباره بروز کند که البته در چنین مواقعی این حالت غم و اندوه مدت زمان کمی طول می کشد.
سوگواری و افسردگی
غم و اندوه ناشی از، از دست دادن عزیزان با بیماری افسردگی متفاوت است. ممکن است فرد سوگوار باشد و بسیاری از علائم افسردگی را از خود بروز دهد اما به بیماری افسردگی مبتلا نباشد.
با این حال تقریبا 33 درصد افراد سوگوار تا یک ماه پس از مرگ عزیز به افسردگی مبتلا می شوند و تقریبا 15 درصد افراد یک سال بعد از بروز این واقعه هنوز هم به افسردگی مبتلا خواهند بود.
علائمی که نشان می دهد فرد سوگوار، به افسردگی نیز مبتلا شده است عبارتند از:
- احساس شدید گناهی که به سوگواری مربوط نمی شود.
- فکر کردن به خودکشی و مرگ
- احساس پوچی
- کند شدن سرعت حرف زدن و حرکات و دراز کشیدن در رخت خواب بدون اینکه کار خاصی بکند.
- ناتوانی طولانی مدت و شدید در انجام کارهای روزمره و محیط کار
- کاهش شدید میزان روابط اجتماعی و عدم لذت بردن از فعالیت هایی که قبلا از آنها لذت میبرده است.
- توهم هایی درباره شخص فوت شده و یا بی ارتباط با وی
بعد از وقوع مرگ عزیزان، چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی قرار دارند؟
تشخیص این قضیه اصلا کار ساده ای نیست. با این وجود این عوامل می توانند خطر بروز افسردگی را در این افراد بیشتر کنند:
- سابقه افسردگی قبلی
- بروز علائم سوگواری و یا افسردگی بعد از بروز مرگ عزیزان
- نداشتن پشتوانه و حمایت از طرف سایرین و اجتماع
- تجربه کم در مورد مرگ عزیزان
درمان افسردگی و درمان علائم سوگواری
حمایت خانواده و دوستان می تواند کمک بسیار بزرگی به این افراد باشد.
به یاد داشته باشید که احساس غم و اندوه پس از مرگ عزیزان و صحبت کردن از آنها و ابراز احساسات در مورد عزیز از دست رفته طبیعیست.
اگر پزشک تشخیص بدهد که این افراد به افسردگی مبتلا شده اند به احتمال زیاد قرص های ضد افسردگی تجویز خواهد کرد.
داروهای ضد افسردگی می توانند افسردگی را درمان کنند اما تاثیری در احساس غم و اندوه فرد ندارند.
تشخیص ابتلا به افسردگی باید حتما توسط متخصص و مشاورین حرفه ای انجام شود.
در برخی موارد مشاوره می تواند به این دسته از افراد کمک بسیار زیادی بکند.
برای افراد سوگوار، هدف از مشاوره می تواند موارد زیر باشد:
- پذیرش مرگ عزیز و صحبت کردن در مورد آن
- شناسایی و تشخیص احساساتی که به این اتفاق مربوط می شوند (مانند خشم، احساس گناه، اضطراب، نا امیدی و غم)
- مشاوره در مورد ادامه زندگی بدون عزیز از دست رفته و تصمیم گیری برای آینده
- پذیرفتن اتمام روابط عاطفی با مرحوم و شکل گیری روابط جدید
- حرف زدن در مورد قضیه و حمایت فرد سوگوار