داروهای موثر بر نقرس در طب سنتی ایرانی

نقرس یک ورم مفاصل التهابی حاد است، با قدرت تخریب کامل مفاصل و ایجاد ناتوانی جدی که موجب کاهش کیفیت زندگی بیماران مبتلا می شود . این بیماری بر اثر افزایش اسید اوریک در خون به وجود می آید. یکی از عوامل افزایش دهندۀ اسید اوریک، دریافت زیاد مواد غذایی حاوی اسید آمینۀ پورین است. با توجه به اهمیت این مسئله بر آن شدیم تا در این مقاله مروری بر نقرس و معرفی مفردات گیاهی موثر بر این بیماری داشته باشیم.

به عقیده اطبای طب سنتی ایران، مواد عامل بیماری نقرس ناشی از اختلال کارکرد اعضایی چون معده و کبد مثل سوء هضم هستند که به دلیل تمایل به رسوب کردن و تمایل به بافتهای مفصلی در این مناطق رسوب می کنند. البته اختلال عملکرد ناشی از علل مختلف است: اختلال بافت این اعضا، بدی مواد غذایی، پرخوری یا سایر رفتارهای مختل کننده عملکرد این اعضا. به عبارتی علت اصلی ایجاد نقرس ضعف مفاصل و ریختن مواد عامل بیماری به این مفاصل ضعیف است که این مواد عامل بیماری بسته به منشأ اولیه خود ویژگیهای رفتاری متفاوتی دارند و ایجاد درد و التهاب می کنند. از آنجا که این بیماری بیشتر در مفصل شست پا رخ می دهد درد زیادی دارد، و علت زیاد بودن درد آن کوچکی موضع و محل ورم است که اجازه نفوذ خون سالم را به  این محل نمی دهد.

عوامل ایجاد کننده نقرس:

• ضعف معده
• پرخوری
• روی هم خوردن غذاهای مختلف
•  استحمام با شکم پر
• جماع در حالت امتلا و سیری
• خوردن غذاهای دیرهضم مانند گوشت قرمز به مقدار زیاد، غذاهای نفاخ و آشامیدن نوشیدنی های دیرهضم مانند قهوه.

روش منطقی در درمان نقرس، پایین آوردن سطح اورات در بدن است. از آن جا که تنوع داروهای مورد استفاده در درمان نقرس به اندازه کافی نیست و البته داروهای مختلف بدون عارضه نیستند و عوارضی برای سایر اعضا دارند استفاده از منابع طب سنتی در جهت دستیابی به گیاهان دارویی و یا داروهای گیاهی با عوارض جانبی کمتر دارای اهمیت می باشد.

این مقاله یک مطالعه مروری، بر اساس متون طب سنتی است که در آن منابع معتبر و اصلی مورد بررسی قرار گرفته مربوط به دوران مختلف اسلام است. این کتاب ها شامل: قانون فی الطب، الابنیه عن حقایق الادویه، اختیارات بدیعی، تحفة المومنین، الاغراض الطبیه، مخزن الادویه می باشد. این کار در هشت مرحله صورت گرفت (انتخاب کلیدواژه، جستجو در منابع، تهیه لیست واحد، جدا کردن مفردات از ترکیبات،جمع بندی، نمره دهی، مرتب کردن، حذف نامهای مشابه و تطبیق با نام امروزی).

در این مطالعه 102 مفرده دارویی موثر بر نقرس از مابع مختلف یافت شد که شش مفرده فلفل موی، حنظل، ماهودانه، قثاء الحمار، ماهیزهرج، کمافیطوس بیشترین نمره را به خود اختصاص دادند. مطالعه پیش رو نشان داد علاوه بر سورنجان (ماده اولیه داروی کلشی سین که از داروهای ضدنقرس است) که در فرایند نمره دهی این مطالعه «نمره 15» را گرفت مفرده های دیگری نیز وجود دارند که می توان از آنها در پژوهشهای مختلف استفاده کرد و اثرات آنها را در زمینه درمان بیماری نقرس و بیماریهای مشابه نقرس که پاتوفیزیولوژی مشابهی دارند مورد بررسی قرار داد.