فواید عسل و کاربردهای آن در پزشکی
عسل حاوی ۷۰ تا ۸۰ درصد قند است و از مقادیر بالای منوساکاریدهای فروکتوز و گلوکز، تشکیل شده است. آب و مواد معدنی نظیر آهن، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و فسفات نیز سایر ترکیبات آن را تشکیل میدهند. عسل همچنین دارای خواص ضدعفونی کننده و ضد باکتری میباشد. به گفته وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا (USDA ) هر ۱ قاشق غذاخوری عسل که حدوداً ۲۱ گرم میباشد، ۶۴ کالری، ۱۷٫۳ گرم کربوهیدرات و صفر گرم چربی و پروتئین دارد. انتخاب عسل بهجای قند و شکر، باعث افزایش تدریجی سطح قند خون میشود که در نهایت به کنترل سطح گرسنگی کمک میکند. ضمناً خواص آنتیاکسیدانی، ضدمیکروبی و تسکیندهنده عسل را نیز نباید فراموش کرد. سطح PH کمی، اسیدی عسل ( بین ۳٫۲ تا ۴٫۵ ) به جلوگیری از رشد باکتریها و خاصیت آنتیاکسیدانی آن نیز به پاکسازی بدن از رادیکالهای آزاد کمک میکند. اما این چند مورد تمام فواید عسل را نشان نمیدهند. در زیر به برخی فواید شناخته شده عسل اشاره خواهیم کرد:
۱) جلوگیری از ری فلاکس
در مطالعهای که در BMJ به چاپ رسید مشخص شد عسل ۱۲۵ برابر آب مقطر در دمای بدن (۳۷ درجه سانتیگراد )، ویسکوزی ته دارد و ناحیه بالای معده را پوشش میدهد و از افزایش و بالا آمدن سطح اسید معده جلوگیری میکند. پس میتواند در جلوگیری از ری فلاکس GERD مؤثر باشد.
۲) کاهش گاستروانتریت کودکان (اسهال و استفراغ)
در یک مطالعه بالینی، عسل، بهعنوان یکی از ترکیبات به کار رفته در محلولهای مایع درمانی خوراکی ORS استفاده شد و مشخص شد، می مدت اسهال باکتریایی را در کودکان کوتاه کند. نتیجه این مطالعه نیز در BMJ به چاپ رسید.
۳) ترمیم زخم و سوختگی
از عسل میتوان بهصورت موضعی برای درمان زخم نیز استفاده کرد. در بهبود سوختگی نیز ممکن است مؤثر باشد و ارزانتر از سایر مداخلات بهویژه آنتیبیوتیک های خوراکی است که عوارض جانبی زیادی نیز دارند. البته باید دقت داشت که نمیتوان از عسل بهجای روشهای درمانی تجویزشده استفاده کرد.
۴) درمان آلرژیها
برخی از تحقیقات نشان میدهد که عسل ممکن است در به حداقل رساندن آلرژی فصلی مفید باشد. روزنامه گاردین گزارش داد عسل حتی در کاهش سرفه مؤثر است.
در یک مطالعه کنترل شده با دارونما (placebo ) که شامل ۳۶ فرد مبتلا به آلرژی چشمی بود، مشخص شد که شرکت کنندگان، بهتر به درمان با عسل نسبت به گروه دارونما پاسخ دادند. اما یک سوم از آنها گزارش دادند که خوردن یک قاشق غذاخوری عسل، هر روز به علت طعم بیش از حد شیرین آن، به سختی قابل تحمل بود.
۵) مقابله با عفونتها
عسل حاوی پروتئین defensin-1 است که توانایی خوبی برای از بین بردن باکتریها دارد. عسل، همچنین میتواند مقاومت باکتریها به آنتیبیوتیک ها را کاهش دهد. خاصیت باکتری کشی عسل طبیعی،۳ برابر عسل تجاری میباشد.
۶) بهبود سرماخوردگی
سازمان بهداشت جهانی (WHO ) و انجمن کودکان آمریکا، عسل را بهعنوان نوعی درمانگر طبیعی توصیه میکنند که میتواند سرفه را تسکین دهد. ضمناً در یکی از مطالعات مجله pediatrics مشخص شد که مصرف عسل، سرفههای شبانه را کاهش میدهد و کیفیت خواب را در بین کودکانی که مبتلا به عفونت دستگاه تنفسی فوقانی هستند، بهبود میبخشد.
کاربردهای دیگر عسل در پزشکی
تحقیقات جدید همیشه در حال یافتن استفاده از کاربردهای جدید عسل در درمان بیماریهای خاص است. یک مطالعه نشان داد عسل ممکن است در پی شگیری از درماتیت (تغییرات پوستی ) ناشی از پرتودرمانی در بیماران مبتلا به سرطان سینه مؤثر باشد.
با تمام خصوصیاتی که برای عسل برشمردیم باید به این نکته توجه داشت که عسل، نوعی قند است و باید در حد متعادل مصرف شود. انجمن قلب آمریکا به زنان و مردان توصیه میکند که به ترتیب بیش از ۱۰۰ و ۱۵۰ کالری در روز از قندهای اضافه شده استفاده نکنند. که این مقدار تقریباً معادل ۲ قاشق غذاخوری در روز برای زنان و ۳ قاشق غذاخوری برای مردان میباشد. عسل همچنین میتواند حاوی اسپورهای سمی به نام بوتولونیوم باشد و منجر به بوتو لیسم در نوزادان شود. بوتو لیسم نوعی مسمومیت غذایی نادر اما جدی میباشد که باعث فلج شدن میشود. حتی عسلهای پاستوریزه نیز ممکن است محتوی این اسپورها باشند. به همین دلیل کودکان زیر ۱ سال نباید از عسل استفاده کنند.
