لیستریوز یک بیماری عفونی

لیستریوز

لیستریوز بیماری عفونی انسان و حیوانات است که در اثر لیستریا مونوسیتوژن ایجاد می گردد . سندرم های بالینی آن گوناگون و شامل مننژیت ، لنفادنوپاتی ، علایم تنفسی ، کسالت حاد و تب دار نا مشخص و بیماری گرانولوماتوز منتشر می باشد . عفونت پری ناتال که از راه آلودگی جفت یا در زمان تولد حاصل می شود می تواند سبب سقط یا مرگ نوزاد گردد و تقریبا اختصاصی ترین شکل لیستریوز است .

تاریخچه لیستریوز

اولین بار Murray و همکاران در سال 1926 ارگانیسم بیماری زا را توصیف کردند و در جریان یک همه گیری بیماری در بین خوکچه های هندی کامبریج ، میکروب را جدا کرده و با تلقیح آن به حیوانات کوچک آزمایشگاهی بیماریزائی آن را اثبات نمودند .

اولین موارد انسانی در فرانسه ودانمارک توسط Nyfeldt در سال 1929 گزارش شد که عامل بیماری را از خون سه بیمار مبتلا به یک سندرم بالینی مشابه منونوکلئوز عفونی جدا کرد .

Burn اولین بار در سال 1930 میلادی مشاهدات خود را در مورد لیستریوزسپتیک در نوزادان وشیرخواران منتشر کرد . در سالهای بعد این شکل از بیماری توسط Reiss و دیگران به طور کامل از نظر هیستوپاتولوژی مورد بررسی قرار گرفت . potel موفق به جدا کردن باکتری از مکونیوم و احشاء نوزادان آلوده شد که آنرا کورینه باکتریوم نامید . در سال های بعد Pirie ارگانیسم را از یک موش صحرایی در آفریقای جنوبی جدا کرد و نام لیستریامونوسیتوژن را بر آن نهاد .

تشخیص لیستریوز

تنها طریقه مطمئن اثبات بیماری لیستریوز ، کشت ارگانیسم است .

لیستریا مونوسیتوژن را می توان از کشت خون ، مایع نخاع ، ادرار ، مکونیوم ، جفت ، ترشحات واژن بعد از زایمان ، مغز استخوان ، شیر و سایر احشاء نظیر مغز بر روی ژلز خوندار یا حاوی گلوکز بدست آورد .

کلنی های این باکتری بر روی ژلزخوندار ممکن است با استرپتوککهای همولیتیک و بر روی محیط تلوریت پتاسیم با دیفتروئیدها اشتباه شوند . برای تهیه کشت خالص لیستیرا و جلوگیری از رشد سایر باکتری ها باید محلول یک در هزار گوانوفوراسین به محیط کشت افزود . نتیجه کشت اغلب در مدت یک تا دو روز مشخص می گردد اما به ندرت ممکن است به زمان طولانی تری نیاز داشته باشد .

تزریق نمونه ها به حیوان آزمایشگاهی قابل اعتماد نیست زیرا حیوان مورد آزمایش ممکن است به طور طبیعی آلوده باشد .

آزمایش Anton

3 تا 5 روز پس از تلقیح لیستریا در درون کیسه ملتحمه خرگوش یا خوکچه هندی ، کراتوکونژونکتیویت چرکی حاصل می شود .

روش های سرولوژیک

در سرم مبتلایان به لیستریوز آگلوتی نین پدید می آید و پس از بهبودی نیز زود از بین می رود . به علاوه قرابت آنتی ژنیک این باکتری ها با تعدادی از میکروب ها ، ممکن است سرم بیست درصد از اشخاص سالم موجب آگلوتیناسیون با عیار یک دویستم گردد .

بنابراین عیارهای بالاتر و بخصوص اگر درفاصله دو هفته افزایش نشان دهد ارزش تشخیصی دارد . این آزمایش را باید با سوسپانسیون o و H هر چهار تیپ لیستریا انجام داد . در یک سوم از موارد ، علیرضا اثبات بیماری و کشت مثبت ممکن است تست آگلوتیناسیون منفی باشد .این مساله به خصوص در عفونت های سیستم عصبی مرکزی و در نوزادان آلوده مشاهده می شود . تشخیص سریع بیماری و درمان آن با آنتی بیوتیک نیز از پیداش مقادیر کافی آنتی بادی جلوگیری می کند .

بررسی های مختلف بر روی تعداد زیادی از بیماران نشان داده است که تست ثبوت مکمل (CFT) یک روش مفید در مطالعه لیستریوز انسانی به خصوص در دوران بارداری می باشد . احتمال پاسخ های مثبت کاذب برخلاف تست آگلوتیناسیون در این روش بسیار ناچیز است وعیار آنتی بادی به ندرت از یک از 160 تجاوز می کند .لذا تیترهای بیش از 0/1 و بخصوص عیارهای افزایش یابنده در مدت 2 هفته دلالت بر عفونت می کنند . ارتباط مستقیمی بین عیارآنتی بادی ثبوت مکمل و آگلوتینین وجود ندارد . در عفونت های بیستریائی سیستم عصبی مرکزی بدلیل سیرحاد بیماری ممکنست تست ثبوت مکمل نیز منفی باشد .

از روش فلورسنت آنتی بادی نیز می توان جهت اندازه گیری آنتی بادیهای لیستریائی سود جست ولی با توجه به اشتراک آنتی ینتیک ، باید در تفصیر نتایج جانب احتیاط را در نظر داشت . مقادیر بیش از 1/320 یا همان یک سیصد و بیستم به خصوص چنانچه در عرض دو هفته افزایش نشان دهند می توانند مثبت تلقی گردند . اخیرا تلاش هایی در جهت استفاده از روش های حساس تر نظیر ELISA جهت تشخیص لیستریوز انجام شده است .

درمان لیستریوز

درمان در دوران بارداری :

در زنان باردار حتی وقتی قبلا بیماری به طور موفقیت آمیز درمان شده باشد یک دوره درمان مجدد در جریان حاملگی بعدی توصیه شده است . چنانچه شکلی در مورد عفونت مخفی یا عودکننده وجود داشته یا افزایش مشخص در تیتر آنتی بادی مشاهده گردد بهتر است درمان در نیمه دوم بارداری انجام شود . بهترین رژیم درمانی در این دوران آمپی سیلین به مقدار 4 تا 6 گرم برای مدت 8 تا 10 روز است . نباید از کلرام فنیکل یا تتراسیکلین به این منظور استفاده کرد .

درمان نوزادان :

در زمان حاضر آمپی سیلین بدلیل عوارض جانبی کم آنتی بیوتیک انتخابی در درمان لیستریوز نوزادان است . یک صد میلی گرم / کیلوگرم وزن بدن در روز از راه وریدی یا عضلانی در دو دوز منقسم در هفته اول و 200 میلی گرم / کیلوگرم در روز در سه دوز منقسم در هفته دوم تا چهارم زندگی کافی است .

درمان اطفال و بالغین :

اشکال منتشر یا عصبی در بالغین و اطفال را می توان با آمپی سیلین 200 تا 300 میلی گرم / کیلوگرم وزن بدن در روز از راه وریدی در 4 تا 6 دوز منقسم توام با یک آمینوگلیکوزید برای 3 هفته (بر اساس سن و نوع بیماری) درمان کرد . در موارد بسیار شدید نظیر سپتی سمی ، آندوکاردیت وآنسفالیت ،پنی سیلین کریستال G 240 تا 320 هزار واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز همراه با توبرامایسین برای مدت 4 تا 6 هفته تجویز می شود . از آمپی سیلین و جنتامایسین نیز می توان به این منظور استفاده کرد .