نوشابه ضرر دارد یا نه؟
- «10 قاشق چایخوری شکر وارد …»
سوالی که پیش می‌آید این است که اگر مقدار کمی نوشابه بخوریم که مثلا معادل یک قاشق چایخوری شکر به ما برساند اشکالی ندارد؟
در حقیقت مقدار شکر مورد نیاز بدن شما صفر است. یعنی هیچ راهنمای تغذیه‌ای علمی را پیدا نخواهید که به شما توصیه کند شکر مصرف کنید.
تقریبا همه راهنماها با توجه به میزان علاقه شما یک سقف مصرف به شما ارایه می‌دهند اما حتی این سقف هم کمتر از 10 قاشق چایخوری شکر است زیرا اگر مثلا انرژی مورد نیاز شما 2000 در نظر گرفته شود سهم کربوهیدرات معادل 1100 کیلوکالری خواهد بود و در این میان 10 درصد، سهم شکرهای ساده است که به عبارتی معادل 110 کیلوکالری -28 گرم قند ساده- خواهد شد.
در جدیدترین راهنمای تغذیه‌آمریکا کالری بدست آمده از شکر و روغن کالری خالی یا صرفا کالری نامیده می‌شود. این بدان معنی است که انرژی دریافتی از این دو غذا حاوی هیچ نوع ماده مغذی و ویتامین نبوده و اختصاص سهمی از کالری روزانه به این غذاها در دراز مدت موجب سوءتغذیه و فقر ویتامین می‌شود.
با در نظر گرفتن این قضیه می‌توان گفت بین نوشابه و کیک و کلوچه و بستنی و آ‌ب نبات و چای شیرین تفاوتی نیست و تفاوتی نمی‌کند یک ته استکان نوشابه بخورید یا یک چای شیرین یا قند پهلو؟ مساله این است که مقدار شکر باید کم شود.
- «در چرخه قند شما یک …»
انفجار انسولین یا همان ترشح بیش از حد انسولین بواسطه خوردن مقادیر زیاد مواد دارای قند ساده رخ می‌دهد به عبارتی چنانچه شما بصورت یکجا مقدار زیادی میوه یا آبمیوه یا مثلا ساندویچ یا پیتزا با سس گوجه نیز بخورید یا هنگامی که غذا را با الکل که زودتر از قند تبدیل به انرژی می شود میل نمایید این اتفاق خواهد افتاد.
ابتدا قند خون‌تان بسیار سریع بالا می‌رود و سپس کبدتان مقادیر زیادی انسولین ترشح می‌کند تا دریچه‌های سلول را برای دریافت مواد قندی و سوزاندن یا ذخیره به عنوان گلیکوژن-فرم ذخیره‌ای گلوکز- باز می‌کند و اگر این تمهیدات پاسخ ندهد رو به ذخیره چربی در کبد و احشا می‌کند. کبد چرب و چاقی شکمی از عوارض این‌گونه غذا خوردن است.
پس از ضرر صرفا مربوط به نیست و حتی با خوردن میوه‌زیاد هم می‌تواند رخ دهد.
- «جذب کافئین در …»
جذب کافئین در بدن 30 تا 45 دقیقه بعد از خوردن کافئین به پایان نمی‌رسد بلکه تازه شروع می‌شود. نیمه عمر کافئین 3.5 تا 4 ساعت است یعنی اگر شما ساعت 4 بعد از ظهر یک استکان قهوه بخورید در ساعت 8 نیمی از کافئین خورده شده هنوز در بدن شما وجود دارد. در مورد گیرنده‌های آدنوزین هم باید گفت که اصلا مکانیسم جلوگیری از خواب‌آلودگی کافئین بر همین پایه استوار است. این تاثیر به همراه تحریک دوپامین که در قسمت بعد مورد بررسی قرار می‌گیرد موجب می‌شود بسیاری از ما در مواقع استرس و فشار کار و درس و برای جلوگیری از خواب‌آلودگی به خوردن چای و قهوه روی بیاوریم.
- «تولید دوپامین در مرکز …»
دوپامین ماده‌ای طبیعی است که در مغز انسان ترشح می‌شود و موجب سرحالی و احساس نشاط و خوب بودن می‌شود. تولید این ماده با خوردن مواد پروتئینی، فرآورده‌های لبنی و مواد غذایی شیرین افزایش می‌یاید. افزایش ترشح این ماده هنگام استفاده از مخدرهایی مانند هرویین موجب نمی‌شود که بتوانیم این ماده را یک ماده اهریمنی و شیطانی بدانیم. چرا که بدن ما در حالت معمول و بصورت روزانه آن را تولید می‌کند و حتی گاها از قرص‌ها و مکمل‌های حاوی آن برای درمان بیماری‌های روحی و روانی استفاده می‌شود.
- «با کاهش سطح میزان اسید …»
این قسمت به قدری بد نوشته شده که قابل فهم نیست بهتر است آن را از هم تفکیک کنیم.
با کاهش سطح میزان اسید فسفریک و منیزیوم، کلسیم و روی در بدن و روده کوچک ، سطح متابوبیسم (احتمالا منظورشان متابولیسم بوده‌است) بدن افزایش پیدا می‌کند. که ابدا صحیح نمی‌باشد. کمبود برخی از این مواد می‌تواند متابولیسم را کاهش دهد اما افزایش نخواهد داد.
این اتفاق به دلیل دوز بالای شکر و شیرین کننده‌های مصنوعی موجود در آن است همچنین با افزایش دفعات ادرار دفع کلسیم بیشتر می‌شود. شکر شاید بتواند متابولیسم را کاهش دهد اما افزایش نخواهد داد. به نظر نمی‌رسد تاثیر نامناسبی بر جذب مواد ذکر شده بالا داشته‌باشد. مصرف زیاد شکر عموما با کمبود ویتامین‌های دخیل در سوخت و ساز شکر مانند ویتامین‌های گروه ب شناخته می‌شود.
- «کافئین خاصیت …»
همان‌طور که می‌بینید باز هم صحبت از کافئین است لذا مطالب این قسمت را می‌توان به قهوه و چای نیز تعمیم داد. اما این‌که با دستشویی رفتن تمام کلسیم، منیزوم و روی بدن‌تان را از دست بدهید دور از ذهن است. پیش از این هم یک مطلب خوانده بودیم که اگر در شب ناخن‌تان را بگیرید از آنجایی که کل کلسیم بدن در داخل ناخن‌ها جمع می‌شود مبتلا به پوکی استخوان خواهد شد. ظاهرا این مطلب نیز از همین دست است.
- «با کاهش قند خون …»
بطور معمول دو ساعت بعد از خوردن غذا قند خون به حد اولیه خود خواهد رسید. خوردن مواد حاوی قند بالا مثل انواع نان و برنج و ته‌دیگ و شربت‌ها و صدالبته نوشابه می‌تواند در مدت زمانی کوتاه‌تر قند خون را به حد نرمال و گاها پایین‌تر از حد نرمال برساند.
این امر –هم بالا رفتن سریع قند پس از نوشابه و هم افت زودتر از هنگام معمول- برای افراد دیابتی می‌تواند خطر آفرین باشد اما برای افراد معمولی مشکلات زیادی ایجاد نخواهد کرد و نهایتا با بکار افتادن مکانیسم‌های کنترلی مهار خواهد شد.
نتیجه نهایی:
آن‌چه گفته شد به معنای دفاع تمام قد از نوشابه نیست. تکیه اصلی این نوشته بر پذیرش آگاهانه مطالب صحیح و تغییر سبک زندگی است.
نوشابه ها به علت محتوای شکر بالا مورد انتقاد کارشناسان و متخصصین تغذیه هستند و هیچ‌کدام از راهنما‌های تغذیه منتشرشده مصرف آن را توصیه نکرده‌اند اما این‌که بخواهیم آسمان و ریسمان را بهم ببافیم تا مردم نوشابه نخورند مثل این می‌شود که زمانی می‌گفتند پفک را از نفت می‌سازند یا کره گیاهی را از فاضلاب یا سوسیس را از گوشت گربه و سگ و … که بسیار است و در کلام و زمان ما نمی‌گنجد.
مصرف گاهی و گداری نوشابه مانند کیک و بستنی و بیسکوییت و غذاهای پرچربی مثل ماکارونی و آبگوشت و کله‌پاچه و امثالهم ضرر زیادی را بر بدن شما تحمیل نخواهد کرد اگر چه به نفع‌شما و خانواده‌تان خواهد بود اگر اصول تغذیه صحیح را بدانید و در همه حال بکار ببندید.
